shorparoysiasi.ppt | |
File Size: | 2172 kb |
File Type: | ppt |
Shor,I,(1992) Empowerment Education, Critical Teaching for Social Change ,The University of Chicago Press,Ltd,London,1992
O Ira Shor είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο City της Νέας Υόρκης και διδάσκει παράλληλα στο κολλέγιο του Staten Island από το 1971.Έχει διδάξει στο Union Graduate School και στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin , από όπου προηγουμένως είχε πάρει και το Διδακτορικό του Δίπλωμα (στην Αγγλική Γλώσσα). Mεγαλώνοντας μέσα στην εβραϊκή εργατική τάξη του Νότιου Bronx της Νέας Υόρκης , κατάφερε να υπερπηδήσει τα όριά της, να ανελιχθεί μέσα από την εκπαίδευση και τελικά να γίνει καθηγητής πανεπιστημίου. Όπως ο ίδιος αναφέρει, επέστρεψε στην τάξη από την οποία προήλθε.
Η εκπαιδευτική εμπειρία που ο Shor μεταφέρει στο βιβλίο του, προήλθε από την προσπάθειά του να εφαρμόσει τις φρεϊριανές αρχές στις συνθήκες των ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του ΄70 και στη δεκαετία του ΄80 μέσα στο ισχύον εκπαιδευτικό σύστημα. Ο Shor θεωρείται συνεχιστής της παιδαγωγικής του Freire από τον οποίο επηρεάζεται άμεσα και παράλληλα υιοθετεί πολλά στοιχεία από το κίνημα της προοδευτικής αγωγής που έχει βαθιές ρίζες στην αμερικάνικη εκπαίδευση όπως αυτό εκφράστηκε αρχικά από τον J. Dewey. Ο Shor στις διδασκαλίες του συνδυάζει πολλά στοιχεία από την παιδαγωγική του Freire με το πολιτικό της πλαίσιο, στις συγκεκριμένες κοινωνικές συνθήκες της Αμερικής. Απαραίτητο είναι συνεπώς να δούμε μέσα σε ποιες συνθήκες και μετά από ποιες κοινωνικές εξελίξεις προσπαθεί να εφαρμόσει την παιδαγωγική της ενδυνάμωσης. Τόσο στο Empowerment Education όσο και σε άλλα του βιβλία αναφέρει ότι μετά τα απελευθερωτικά κινήματα και την κοινωνική αναταραχή που επικράτησε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1960, ξεκίνησε η αντεπίθεση της συντηρητικής πολιτικής προκειμένου ν’ ανατραπεί το κλίμα διαμαρτυρίας που είχε δημιουργηθεί, και να διατηρηθεί η υπάρχουσα πολιτική και κοινωνική τάξη πραγμάτων. Η αντεπίθεση των συντηρητικών δυνάμεων βασίστηκε κατά ένα μεγάλο ποσοστό στην εκπαίδευση, υποδεικνύοντας έτσι την ορθότητα της θέσης των Freire και Shor ότι η εκπαίδευση αποτελεί ένα ζήτημα πολιτικό.
Η αναπροσαρμογή πλαισίου που πραγματοποιεί ο Shor, είναι από μόνη της πολύ σημαντικό και ενδιαφέρον πεδίο μελέτης. Ωστόσο ο Shor δεν παρέχει μόνο τις εμπειρίες και τις προτάσεις του. Το βασικό ερώτημα που αναδεικνύεται από το βιβλίο και φαίνεται να τον απασχολεί, είναι πως θα μπορέσει να προωθήσει την κριτική και δημοκρατική εξέλιξη των φοιτητών του, οι οποίοι έχουν αποδεχθεί μια στάση παθητική τόσο ως εκπαιδευόμενοι, όσο και ως πολίτες. Η στάση αυτή διαμορφώνεται σύμφωνα με το Shor μέσα από το εκπαιδευτικό μοντέλο του ελλείμματος που κυριαρχεί επί χρόνια στην εκπαίδευση αναπαράγοντας τις δεδομένες κοινωνικές σχέσεις που βασίζονται σε ανισότητες φύλου, φυλής και κοινωνικής τάξης. Ενώ διατείνεται ότι είναι ουδέτερο, επιβαρύνει και διαιωνίζει το status quo και παράλληλα με τον αυταρχισμό του απομακρύνει τους φοιτητές από τη γνώση, ειδικά αυτούς που είναι κοινωνικά περιθωριοποιημένοι. Φαίνεται πως στο βάθος τον απασχολεί το ερώτημα που αρχικά έθεσε ο Marcuse, «πώς μπορούν οι άνθρωποι που έχουν υπάρξει καταπιεζόμενοι συναισθηματικά και παραγωγικά, να δημιουργήσουν από μόνοι τους συνθήκες ελευθερίας»(Marcuse,H,1967:6) Η παιδαγωγική της ενδυνάμωσης όπως την ορίζει ο Shor, «είναι μια κριτική δημοκρατική παιδαγωγική για ατομική και κοινωνική αλλαγή. Είναι ένα μαθητοκεντικό πρόγραμμα (Shor,1992:130) (βασισμένο όχι στις φυσικές προδιαθέσεις του παιδιού που υιοθετεί ο Dewey, αλλά στον πολιτισμικό –λαϊκό μαθητοκεντρισμό του Freire(Γρόλλιος,2005:272) θέτοντας περαιτέρω σαν στόχο την πολυπολιτισμική δημοκρατία στο σχολείο και την κοινωνία. Προσεγγίζει την ατομική ανάπτυξη σαν μια ενεργή, συνεργατική και κοινωνική διαδικασία, επειδή το άτομο και η κοινωνία δημιουργούν το ένα το άλλο.(Shor,1992:15) Ταυτόχρονα ο ορισμός αυτός επαναπροσδιορίζεται στη σελ. 144 του βιβλίου «Η παιδαγωγική της ενδυνάμωσης είναι η διερεύνηση του υπο εξέταση θέματος στο κοινωνικό του πλαίσιο, με κριτικά θέματα και σώματα ακαδημαϊκής γνώσης που ενσωματώνονται στη γλώσσα και την εμπειρία των μαθητών.»(Shor, 1992:144)(Υιοθέτηση των αρχών της παιδαγωγικής της απελευθέρωσης).Οι αρχές που σύμφωνα με το Shor χαρακτηρίζουν την παιδαγωγική της ενδυνάμωσης είναι ότι πρέπει να είναι συμμετοχική ώστε να ξεπεραστούν οι τάσεις αντιστάσης των μαθητών στο συντηρητικό μοντέλο του ελλείμματος και να βρίσκουν νόημα στη μάθηση, να οδηγεί σε συναισθηματική εμπλοκή ώστε να ξεπερνούν την αποξένωση και τον ατομικισμό που προωθεί το μοντέλο της τραπεζικής γνώσης, να ξεκινά από τη θέση προβλημάτων ώστε να ενεργοποιεί τους μαθητές, να είναι πλαισιωμένη στο δικό τους θεματικό σύμπαν, να αφήνει τους μαθητές να αρθρώσουν τους δικούς τους αυθεντικούς Λόγους που θα είναι όλοι εξίσου σεβαστοί με το ακαδημαϊκό ιδίωμα , να στηρίζεται στις αρχές του δημοκρατικού διαλόγου έτσι όπως τον έχει περιγράψει ο Freire, να οδηγεί στην αποδόμηση των κοινωνικών στερεοτύπων έτσι όπως άδηλα περνούν μέσα από την καθημερινότητα, να είναι δημοκρατική με την έννοια του σεβασμού όλων των φωνών και της αντίληψης ότι η ελευθερία του ατόμου έχει σαν θεμέλιο τις ελευθερίες των άλλων, να είναι ερευνητική με την έννοια της από κοινού συνδιερεύνησης δασκάλων και μαθητών της γνώσης κι την επανανακάλυψής της, να είναι διεπιστημονική με την έννοια του πειραματισμού και της χρήσης διαφορετικών οπτικών ακαδημαϊκής γνώσης για την εξέταση ενός θέματος με ολιστικό τρόπο και τέλος να οδηγεί στην «πράξη» με την έννοια της κριτικής συνειδητοποίησης και αναστοχαστικής δράσης.
Όπως δηλώνει, "οι άνθρωποι μπορούν να ξεπεράσουν τα όρια μόνο όταν μπορούν να τα εξετάσουν ελεύθερα. Η συνεργατική τάξη τους δίνει αυτή τη δυνατότητα". (Shor,Ι,1992:23) Όταν η εκπαίδευση είναι μια συμμετοχική σφαίρα κοινωνικής ζωής, το νόημα και οι στόχοι κατασκευάζονται από κοινού και δεν επιβάλλονται από πάνω ως δόγματα. Η συμμετοχική τάξη είναι μια τάξη ελευθερίας του λόγου, επειδή προσκαλεί και προκαλεί όλες τις εκφράσεις όλων των φοιτητών. (Shor,Ι,1992:22) Τέλος η συμμετοχική τάξη ανοίγει το δρόμο του μετασχηματισμού της σκέψης των μαθητών επειδή η συνείδηση δεν είναι καθρέφτης της πραγματικότητας , μια απλή αντανάκλαση, αλλά επιδρά και διεπιδρά με την πραγματικότητα.(Shor &Freire,1987:13)
Η εκπαιδευτική εμπειρία που ο Shor μεταφέρει στο βιβλίο του, προήλθε από την προσπάθειά του να εφαρμόσει τις φρεϊριανές αρχές στις συνθήκες των ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του ΄70 και στη δεκαετία του ΄80 μέσα στο ισχύον εκπαιδευτικό σύστημα. Ο Shor θεωρείται συνεχιστής της παιδαγωγικής του Freire από τον οποίο επηρεάζεται άμεσα και παράλληλα υιοθετεί πολλά στοιχεία από το κίνημα της προοδευτικής αγωγής που έχει βαθιές ρίζες στην αμερικάνικη εκπαίδευση όπως αυτό εκφράστηκε αρχικά από τον J. Dewey. Ο Shor στις διδασκαλίες του συνδυάζει πολλά στοιχεία από την παιδαγωγική του Freire με το πολιτικό της πλαίσιο, στις συγκεκριμένες κοινωνικές συνθήκες της Αμερικής. Απαραίτητο είναι συνεπώς να δούμε μέσα σε ποιες συνθήκες και μετά από ποιες κοινωνικές εξελίξεις προσπαθεί να εφαρμόσει την παιδαγωγική της ενδυνάμωσης. Τόσο στο Empowerment Education όσο και σε άλλα του βιβλία αναφέρει ότι μετά τα απελευθερωτικά κινήματα και την κοινωνική αναταραχή που επικράτησε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1960, ξεκίνησε η αντεπίθεση της συντηρητικής πολιτικής προκειμένου ν’ ανατραπεί το κλίμα διαμαρτυρίας που είχε δημιουργηθεί, και να διατηρηθεί η υπάρχουσα πολιτική και κοινωνική τάξη πραγμάτων. Η αντεπίθεση των συντηρητικών δυνάμεων βασίστηκε κατά ένα μεγάλο ποσοστό στην εκπαίδευση, υποδεικνύοντας έτσι την ορθότητα της θέσης των Freire και Shor ότι η εκπαίδευση αποτελεί ένα ζήτημα πολιτικό.
Η αναπροσαρμογή πλαισίου που πραγματοποιεί ο Shor, είναι από μόνη της πολύ σημαντικό και ενδιαφέρον πεδίο μελέτης. Ωστόσο ο Shor δεν παρέχει μόνο τις εμπειρίες και τις προτάσεις του. Το βασικό ερώτημα που αναδεικνύεται από το βιβλίο και φαίνεται να τον απασχολεί, είναι πως θα μπορέσει να προωθήσει την κριτική και δημοκρατική εξέλιξη των φοιτητών του, οι οποίοι έχουν αποδεχθεί μια στάση παθητική τόσο ως εκπαιδευόμενοι, όσο και ως πολίτες. Η στάση αυτή διαμορφώνεται σύμφωνα με το Shor μέσα από το εκπαιδευτικό μοντέλο του ελλείμματος που κυριαρχεί επί χρόνια στην εκπαίδευση αναπαράγοντας τις δεδομένες κοινωνικές σχέσεις που βασίζονται σε ανισότητες φύλου, φυλής και κοινωνικής τάξης. Ενώ διατείνεται ότι είναι ουδέτερο, επιβαρύνει και διαιωνίζει το status quo και παράλληλα με τον αυταρχισμό του απομακρύνει τους φοιτητές από τη γνώση, ειδικά αυτούς που είναι κοινωνικά περιθωριοποιημένοι. Φαίνεται πως στο βάθος τον απασχολεί το ερώτημα που αρχικά έθεσε ο Marcuse, «πώς μπορούν οι άνθρωποι που έχουν υπάρξει καταπιεζόμενοι συναισθηματικά και παραγωγικά, να δημιουργήσουν από μόνοι τους συνθήκες ελευθερίας»(Marcuse,H,1967:6) Η παιδαγωγική της ενδυνάμωσης όπως την ορίζει ο Shor, «είναι μια κριτική δημοκρατική παιδαγωγική για ατομική και κοινωνική αλλαγή. Είναι ένα μαθητοκεντικό πρόγραμμα (Shor,1992:130) (βασισμένο όχι στις φυσικές προδιαθέσεις του παιδιού που υιοθετεί ο Dewey, αλλά στον πολιτισμικό –λαϊκό μαθητοκεντρισμό του Freire(Γρόλλιος,2005:272) θέτοντας περαιτέρω σαν στόχο την πολυπολιτισμική δημοκρατία στο σχολείο και την κοινωνία. Προσεγγίζει την ατομική ανάπτυξη σαν μια ενεργή, συνεργατική και κοινωνική διαδικασία, επειδή το άτομο και η κοινωνία δημιουργούν το ένα το άλλο.(Shor,1992:15) Ταυτόχρονα ο ορισμός αυτός επαναπροσδιορίζεται στη σελ. 144 του βιβλίου «Η παιδαγωγική της ενδυνάμωσης είναι η διερεύνηση του υπο εξέταση θέματος στο κοινωνικό του πλαίσιο, με κριτικά θέματα και σώματα ακαδημαϊκής γνώσης που ενσωματώνονται στη γλώσσα και την εμπειρία των μαθητών.»(Shor, 1992:144)(Υιοθέτηση των αρχών της παιδαγωγικής της απελευθέρωσης).Οι αρχές που σύμφωνα με το Shor χαρακτηρίζουν την παιδαγωγική της ενδυνάμωσης είναι ότι πρέπει να είναι συμμετοχική ώστε να ξεπεραστούν οι τάσεις αντιστάσης των μαθητών στο συντηρητικό μοντέλο του ελλείμματος και να βρίσκουν νόημα στη μάθηση, να οδηγεί σε συναισθηματική εμπλοκή ώστε να ξεπερνούν την αποξένωση και τον ατομικισμό που προωθεί το μοντέλο της τραπεζικής γνώσης, να ξεκινά από τη θέση προβλημάτων ώστε να ενεργοποιεί τους μαθητές, να είναι πλαισιωμένη στο δικό τους θεματικό σύμπαν, να αφήνει τους μαθητές να αρθρώσουν τους δικούς τους αυθεντικούς Λόγους που θα είναι όλοι εξίσου σεβαστοί με το ακαδημαϊκό ιδίωμα , να στηρίζεται στις αρχές του δημοκρατικού διαλόγου έτσι όπως τον έχει περιγράψει ο Freire, να οδηγεί στην αποδόμηση των κοινωνικών στερεοτύπων έτσι όπως άδηλα περνούν μέσα από την καθημερινότητα, να είναι δημοκρατική με την έννοια του σεβασμού όλων των φωνών και της αντίληψης ότι η ελευθερία του ατόμου έχει σαν θεμέλιο τις ελευθερίες των άλλων, να είναι ερευνητική με την έννοια της από κοινού συνδιερεύνησης δασκάλων και μαθητών της γνώσης κι την επανανακάλυψής της, να είναι διεπιστημονική με την έννοια του πειραματισμού και της χρήσης διαφορετικών οπτικών ακαδημαϊκής γνώσης για την εξέταση ενός θέματος με ολιστικό τρόπο και τέλος να οδηγεί στην «πράξη» με την έννοια της κριτικής συνειδητοποίησης και αναστοχαστικής δράσης.
Όπως δηλώνει, "οι άνθρωποι μπορούν να ξεπεράσουν τα όρια μόνο όταν μπορούν να τα εξετάσουν ελεύθερα. Η συνεργατική τάξη τους δίνει αυτή τη δυνατότητα". (Shor,Ι,1992:23) Όταν η εκπαίδευση είναι μια συμμετοχική σφαίρα κοινωνικής ζωής, το νόημα και οι στόχοι κατασκευάζονται από κοινού και δεν επιβάλλονται από πάνω ως δόγματα. Η συμμετοχική τάξη είναι μια τάξη ελευθερίας του λόγου, επειδή προσκαλεί και προκαλεί όλες τις εκφράσεις όλων των φοιτητών. (Shor,Ι,1992:22) Τέλος η συμμετοχική τάξη ανοίγει το δρόμο του μετασχηματισμού της σκέψης των μαθητών επειδή η συνείδηση δεν είναι καθρέφτης της πραγματικότητας , μια απλή αντανάκλαση, αλλά επιδρά και διεπιδρά με την πραγματικότητα.(Shor &Freire,1987:13)